Safety first: hoe jezelf beschermen tegen de risico's van kwartsstof?
Safety first: hoe jezelf beschermen tegen de risico's van kwartsstof?
Pauline T. | 5 september 2024
Medewerkers in de bouw voeren soms werkzaamheden uit die risico's met zich meebrengen. Bij het bewerken van bepaalde materialen - die kwarts bevatten - zoals beton, steen, tegels, gipsplaten ... kan kwartsstof vrijkomen. Wanneer iemand langdurig aan de stof wordt blootgesteld kan dit leiden tot chronische longaandoeningen en de stof blijkt daarnaast ook kankerverwekkend te zijn. Genoeg redenen dus om werknemers in de bouwsector voldoende te beschermen tegen de potentiële gevaren.
Wat is kwartsstof?
'Kristalijn Siliciumdioxide' of kortweg kwartsstof komt vrij wanneer materialen die kwarts bevatten, bewerkt worden. Denk daarbij aan het zagen, slijpen, boren ... van steen, beton of cement. Daarnaast komt de stof ook vrij bij afbraakwerken in gebouwen. De zeer fijne stofdeeltjes die vrijkomen kunnen tot diep in de longen doordringen en zo schadelijk zijn voor de gezondheid.
De potentiële risico's
Word je als werknemer langdurig en op regelmatige basis blootgesteld aan kwartsstof? Dan kan dit leiden tot ernstige longaandoeningen. De kleine deeltjes die zich diep in de longen nestelen veroorzaken bindweefselvorming. Dit noemen we ook wel een 'stoflong' of silicose. Het longweefsel wordt minder elastisch en kan zo minder zuurstof opnemen. Een stoflong blijft in de meeste gevallen lang onopgemerkt. De eerste symptomen zijn vaak kortademigheid en hoesten bij zware inspanningen. Later zal men zich ook kortademig en benauwd voelen bij lichte inspanningen of zelfs in rust. De meeste mensen krijgen pas echt last op latere leeftijd.
De longschade die optreedt is niet meer te herstellen, de stof blijft namelijk in de longen aanwezig, zelfs als de blootstelling gestopt is. In een later stadium kan de schade zelfs aanleiding geven tot kanker. Daarom werd kwartsstof ook opgenomen in de lijst met kankerverwekkende stoffen. Na asbest vormt kwartsstof zelfs het grootste gezondheidsrisico voor medewerkers in de bouw.
Welke regels gelden er?
Omdat kwartsstof zo gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid werd er al heel wat ingezet op het opstellen van regelgeving. De voorbije jaren werd er in de bouwsector veel geïnvesteerd in campagnes om arbeiders te wijzen op de risico's. En dat heeft effect; het aantal erkenningen door het fonds voor beroepsziekten (Fedris) daalt elk jaar. In enkele sectoren zijn de risico's van kwartsstof nieuw. Omdat hun klanten steeds vaker kiezen voor werkbladen uit (kwartshoudende) composietmaterialen, komen ook keukenbouwers hier meer mee in aanraking. Preventie blijft dus uiteraard wel nodig.
Als werkgever ben je verplicht om maatregelen te nemen bij alle klussen waarbij kwartsstof vrijkomt. Er werd bepaald dat een werknemer tijdens een werkdag van 8 uur maximaal aan 0,1 mg/m³ mag worden blootgesteld. Dit is te vergelijken met ongeveer een volle soeplepel. Bij veel werkzaamheden (bv. het schuren of slijpen van een oppervlak) wordt die grenswaarde ruim overschreden. Daarom zijn preventiemaatregelen een must. Wat kan je doen?
- Maak gebruik van stofafzuiging of een systeem van watertoevoeging om kwartsstof bij de bron af te voeren.
- Beperk de blootstelling. Dit kan door de klussen uit te voeren in een aparte ruimte en de duur van de blootstelling zo kort mogelijk te houden.
- Indien dit mogelijk is, kan je kiezen voor een methode waarbij minder stof vrijkomt. Bijvoorbeeld: beton knippen in plaats van zagen.
Bescherm jezelf met een masker
Bovenstaande maatregelen kunnen de risico's niet helemaal wegnemen. Voorzie daarom ook persoonlijke beschermingsmiddelen voor de medewerkers. Ademhalingsbescherming kan namelijk al heel wat voorkomen. Bij taken waarbij kwartsstof een risico vormt, wordt geadviseerd om een FFP3 stofmasker of een gelaatsmasker met P3-filter te dragen.
Op zoek naar kwalitatieve maskers of gelaatsschermen om je medewerkers te beschermen? Bij Santens helpen we je graag verder. We raden je de volgende artikelen uit ons assortiment aan:
Kies je voor een FFP3-masker van Moldex?
Of ga je toch voor een gelaatsmasker (half of vol) met bijhorende filters?
Ook de set van Sundström kan je optimaal beschermen. Deze bestaat uit een gelaatsscherm en een ventilatiesysteem dat verse lucht circuleert.